Pleonastična negacija iz međujezične perspektive

Abstract: U novijoj lingvističkoj teoriji pleonastična negacija smatra se ili pojavom leksički prisutne, ali semantički prazne negacije, koja se često dovodi u vezu s niječnom polarnosti (npr. Portner i Zanuttini 2000, Espinal 1992, van der Wouden 1994, te drugi), ili posebnom podvrstom negacije, koja se razlikuje od “prave” ili rečenične negacije po svojem sintaktičkom i semantičkom dosegu te koja se doista može smatrati jednim oblikom (niječne) modalnosti (Mueller 1991, Abels 2005, Yoon 2011). U ovom radu slijedimo potonji pristup i razmatramo pojavu pleonastične negacije u različitim jezicima, s osobitim naglaskom na hrvatski i slovenski. Pritom utvrđujemo da se pleonastična negacija pojavljuje u vrlo sličnim sintaktičkim okružjima, no da istovremeno postoji parametrička varijacija u stupnju (ne)obaveznosti pleonastične negacije, kao i glagolskog načina uz koji se koristi (Ilc 2012, Zovko Dinković 2015). Na temelju empirijskih podataka tvrdimo da se razlika u dosegu rečenične i pleonastične negacije izravno ogleda u njihovim sintaktičkim obilježjima: prva dopušta pojavljivanje n-riječi, dok ih potonja ne dopušta. S druge strane, oba tipa dopuštaju pojavu slavenskog genitiva u jezicima u kojima se on pojavljuje u niječnim surečenicama, kao što je to slučaj sa slovenskim. Cilj je zapažanja i raščlambe iznesene u ovom radu doprinijeti boljem razumijevanju pleonastične negacije tako što će se dokazati da ona nije semantički prazna niti je oblik rečenične negacije, već jezična pojava srodna drugim sredstvima izražavanja modalnosti u jeziku.