Figurativni izrazi s komponentom ‘oko’ u konceptualizaciji emocija i osobina ličnosti u slovačkom jeziku

Sažetak: Ovaj rad istražuje metonimijske i metaforičke izraze s leksemom za ‘oko’ te pruža empirijske dokaze iz slovačkog jezika o bliskoj interakciji između fizioloških i kulturnih aspekata utjelovljenog uma. Oslanjajući se na podatke prikupljene iz nekoliko slovačkih rječnika, istraživanje pokazuje važnost organa vida u konceptualizaciji različitih emocija (ljutnja, sreća, žalost, ljubav, mržnja, zavist, iznenađenje i strah) i osobina ličnosti (iskrenost, pohlepa i neprijateljstvo), koje se smatraju bitnim dijelom slovačkog lingvističkog svjetonazora. Identifikacija specifičnih metonimijskih i/ili metaforičkih mapiranja unijela je više svjetla u pojavu i motivaciju pojedinih figurativnih izraza u slovačkom jeziku. U istraživanju jezičnih podataka koristio se tradicionalni Lakoffov pristup uz novije antropološki orijentirane metodološke pristupe poljskih i ruskih škola kognitivne semantike. Analizirana su suvremena i etimološka značenja koncepata višeslojnih emocija, a njihova hijerarhijska organizacija predstavljena je u asocijativno-semantičkoj mreži. Prikazano je da ne postoje očigledne granice među konceptima već naprotiv, mreža ilustrira njihov unutarnji kontinuitet. Otkrivanjem složenosti stvaranja novih značenja putem asocijacija, ovaj rad doprinosi dubljem razumijevanju odnosa između figurativnog jezika, kulture i ljudske misli.